5 zasad HOP – jak lepiej rozumieć błędy i ludzi w organizacji

Human & Organizational Performance (HOP) to podejście, które zmienia sposób, w jaki patrzymy na błędy w pracy i na zarządzanie bezpieczeństwem. Zamiast pytać „kto zawinił?”, HOP skupia się na tym, jak system, kultura i warunki pracy wpływają na działania ludzi.

Todd Conklin, ekspert i praktyk HOP, mówi wprost:
„Błąd nie jest naruszeniem, jest konsekwencją. Jeśli chcesz zrozumieć dlaczego doszło do błędu, musisz zrozumieć kontekst.”

1. Ludzie popełniają błędy

Pierwsza zasada HOP przypomina, że błąd jest naturalną częścią pracy człowieka. Żaden system, żadne szkolenie i żadna procedura nie wyeliminuje ludzkiej pomyłki.

W praktyce oznacza to, że obwinianie pracownika za błąd nie ma sensu. Skoro błędy są nieuniknione, organizacje muszą projektować systemy, które uwzględniają tę rzeczywistość.

2. Błędy są przewidywalne

HOP zakłada, że błędy nie są przypadkowe – wynikają z presji, zmęczenia, braku zasobów, złej komunikacji czy niewłaściwych narzędzi.

Jak mówi Conklin:
„Ludzie robią to, co ma sens w danej chwili. Jeśli chcesz zrozumieć ich decyzję, zrozum sytuację, w której byli.”

Zamiast karać, trzeba pytać: dlaczego to miało sens dla człowieka w danym momencie?

3. Organizacja i procesy mają większy wpływ niż jednostki

To system – a nie pojedynczy człowiek – ma największy wpływ na bezpieczeństwo i efektywność. Jeśli w procesach istnieją luki, błędy będą się powtarzać niezależnie od tego, kto wykonuje pracę.

Dlatego tak ważna jest kultura sprawiedliwego traktowania (Just Culture) i bezpieczeństwo psychologiczne. Pracownicy muszą mieć pewność, że mogą raportować problemy, wskazywać obejścia i dzielić się doświadczeniami – bez strachu przed karą.

4. Kontekst ma znaczenie

HOP podkreśla, że działania ludzi są kształtowane przez kontekst: dostępne informacje, presję czasu, obciążenie zadaniami.

Dlatego po zdarzeniu pytanie „dlaczego popełniłeś błąd?” nie ma sensu. Lepsze pytanie brzmi: „Co sprawiło, że Twoja decyzja miała sens w tamtym momencie?”

To podejście nie tylko pozwala lepiej zrozumieć WAD (Work As Done – praca wykonywana), ale także buduje kulturę uczenia się w organizacji.

5. Reakcja ma znaczenie

Ostatnia zasada HOP dotyczy tego, jak organizacja reaguje na błędy.

Reakcja, która opiera się na obwinianiu, zabija zaufanie i powoduje, że ludzie ukrywają problemy. Reakcja, która koncentruje się na uczeniu, wzmacnia zespół i poprawia system.

Todd Conklin powtarza:
„Nie karz ludzi za błędy, których nie mogłeś przewidzieć. Zamiast tego naucz się, jak system pozwolił na ich zaistnienie.”

HOP a zarządzanie zespołem

Wdrażanie zasad HOP to nie tylko zmiana podejścia do bezpieczeństwa – to budowanie organizacji uczącej się, w której ludzie czują się bezpiecznie mówiąc o trudnościach i błędach.

Bezpieczeństwo psychologiczne sprawia, że pracownicy zgłaszają problemy i odstępstwa.
Kultura sprawiedliwego traktowania daje pewność, że będą oceniani uczciwie – nie za efekt błędu, ale za intencje i kontekst działania.

To właśnie w takim środowisku HOP ma największą wartość: wprowadza organizację na wyższy poziom odporności i efektywności.

Podsumowanie

5 zasad HOP to fundament nowoczesnego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem i zespołem:

Ludzie popełniają błędy.
Błędy są przewidywalne.
System i procesy kształtują zachowania.
Kontekst jest kluczowy.
Reakcja organizacji ma znaczenie.

Stosując te zasady, można stworzyć organizację, w której błędy nie są źródłem strachu, ale okazją do nauki i poprawy.